Wprowadzenie
Współczesny układ sił geopolitycznych często przedstawiany jest w kontekście dynamicznie zmieniających się sojuszy i rywalizacji między głównymi mocarstwami światowymi. Jednym z kluczowych elementów tej układanki jest grupa BRICS, zrzeszająca Brazylię, Rosję, Indie, Chiny i RPA. BRICS, jako organizacja międzynarodowa, powstała w celu promowania współpracy gospodarczej, politycznej i społecznej pomiędzy swoimi członkami, jednak jej funkcjonowanie często napotyka na wewnętrzne napięcia i sprzeczności wynikające z odmiennych interesów poszczególnych państw. W szczególności uwagę zwraca relacja między Rosją a Chinami oraz wyraźnie sprzeczne interesy Chin i Indii.
Choć BRICS jest prezentowany jako jednolity blok mający na celu wzmocnienie pozycji swoich członków na arenie międzynarodowej, rzeczywistość jest znacznie bardziej skomplikowana. Każde z państw BRICS ma swoje własne, specyficzne interesy, które nie zawsze są zgodne z interesami pozostałych członków. Najbardziej widoczne są sprzeczne interesy między Chinami a Indiami, dwoma największymi członkami BRICS pod względem ludności i gospodarki. Historia stosunków chińsko-indyjskich jest naznaczona konfliktami i rywalizacją, co utrudnia osiągnięcie długofalowego sojuszu. Konflikty graniczne, takie jak te w Arunachal Pradesh i Aksai Chin, są przedmiotem sporu od dziesięcioleci, a starcia zbrojne, takie jak w Dolinie Galwan w 2020 roku, tylko potwierdzają, że napięcia są wciąż obecne. Rywalizacja geopolityczna obejmuje także region Indo-Pacyfiku, gdzie Chiny są postrzegane przez Indie jako rywal, a chińska inicjatywa Pasa i Szlaku (BRI) oraz zaangażowanie w państwach sąsiadujących z Indiami, takich jak Pakistan, są postrzegane jako próba okrążenia i ograniczenia wpływów Indii. Dodatkowo, Indie zacieśniają współpracę wojskową z USA, Japonią i Australią w ramach tzw. Quad (Quadrilateral Security Dialogue), co jest bezpośrednią odpowiedzią na rosnącą obecność Chin w regionie. Na poziomie ekonomicznym, Chiny i Indie są konkurentami, oba kraje dążą do dominacji w regionie Azji Południowej i Południowo-Wschodniej, a ich polityki handlowe i inwestycyjne często są sprzeczne, co widać w chęci obu krajów do przyciągnięcia inwestycji zagranicznych i technologii.
Chociaż Rosja i Chiny starają się przedstawiać jako strategiczni partnerzy, ich relacja również jest pełna wyzwań. Pomimo wspólnych interesów w niektórych obszarach, takich jak energia i obronność, istnieją głębokie różnice i potencjalne konflikty interesów. Rosja, będąc dostawcą surowców energetycznych, staje się coraz bardziej uzależniona od chińskiego rynku, co daje Chinom przewagę w negocjacjach i może prowadzić do asymetrycznego układu sił w relacjach bilateralnych. Oba kraje rywalizują również o wpływy w regionie Azji Środkowej, gdzie Chiny intensywnie inwestują w ramach inicjatywy Pasa i Szlaku, a Rosja stara się utrzymać swoje tradycyjne wpływy. Dodatkowo, choć współpraca militarno-technologiczna między Rosją a Chinami jest intensywna, Chiny rozwijają własne zaawansowane technologie wojskowe i stają się konkurentem na globalnym rynku zbrojeniowym, co może prowadzić do napięć w przyszłości.
BRICS, jako grupa państw rozwijających się, ma potencjał do odgrywania znaczącej roli na arenie międzynarodowej. Niemniej jednak, różnorodność interesów wewnątrz grupy, zwłaszcza sprzeczne interesy Chin i Indii oraz skomplikowana relacja między Rosją a Chinami, stanowi poważne wyzwanie dla jej spójności i skuteczności. Długofalowy sojusz między tymi krajami, choć możliwy, wymagałby przezwyciężenia głębokich historycznych i geopolitycznych podziałów. W tym kontekście, BRICS pozostaje interesującym, ale i niepewnym eksperymentem w dziedzinie międzynarodowej współpracy.
Czytaj dalej „BRICS na rozdrożu: czy Rosja może stać się sojusznikiem USA?”
